Các phương pháp tính giá vốn hàng bán trong thương mại

Các phương pháp tính giá vốn hàng bán trong công ty thương mại dịch vụ căn cứ vào việc xác định trị giá của hàng tồn

Theo nguyên tắc phù hợp, ghi nhận doanh thu phải phù hợp với ghi nhận chi phí tạo ra doanh thu, trong đó chi phí trực tiếp  tạo ra doanh thu chính là giá vốn hàng bán. Vì vậy, đồng thời với việc xác định và ghi nhận doanh thu, doanh nghiệp phải xác định được giá vốn của hàng bán.

Trong doanh nghiệp thương mại giá vốn hàng bán được tính trên cơ sở giá mua của hàng bán xác định theo phương pháp tính trị giá hàng tồn kho mà doanh nghiệp lựa chọn cộng (+) thêm chi phí mua hàng phân bổ cho hàng bán ra.

Các phương pháp tính giá vốn hàng bán

Theo Chuẩn mực kế toán 02 hàng tồn kho gồm 3 phương pháp

1/ Phương pháp thực tế đích danh

Theo phương pháp này khi xuất kho vật tư, hàng hóa căn cứ vào số lượng xuất kho thuộc lô nào và căn cứ vào đơn giá thực tế của lô đó để tính trị giá vốn thực tế của vật tư, hàng hóa xuất kho.

Phương pháp tính giá vốn hàng bán thực tế đích danh này được áp dụng đôi với doanh nghiệp có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được.

Ví dụ áp dụng phương pháp tính giá vốn hàng bán thực tế đích danh như sau:

Một công ty HN có hàng hóa A tồn đầu tháng 200kg, đơn giá nhập kho thực tế 20,000đ/kg

Ngày 01: Nhập 500kg, giá nhập 21.000đ/kg

Ngày 05: Xuất sử dụng 340kg

Ngày 10: Nhập kho 300kg, giá nhập 20.500đ/kg

Ngày 14. Xuất sử dụng 500kg

Giả sử số liệu trên mặt hàng A xuất ra trong ngày 05 gồm 150kg tồn đầu và 250 thuộc số nhập ngày 01

Tính giá xuất kho vào ngày 05 theo phương pháp thực tế đích danh = 150.20.000 + 200.21.000 = 7.200.000đ

2/ Phương pháp bình quân gia quyền

Theo phương pháp này giá trị của từng loại hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho tương tự đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ (đơn giá bình quân cả kỳ) hoặc sau mỗi lần nhập (đơn giá bình quân liên hoàn) phụ thuộc vào tình hình thực tế của doanh nghiệp.

Trị giá thực tế xuất kho của hàng hóa được căn cứ vào số lượng hàng hóa xuất kho và đon giá bình quân gia quyền, theo công thức:

Giá trị HTK xuất trong kỳ = Số lượng hàng tồn kho xuất trong kỳ x Đơn giá bình quân

Đơn giá bình quân gia quyền có thể được xác định sau mỗi lần nhập (đơn giá bình quân liên hoàn) hoặc xác định một lần vào thời điểm cuối kỳ kế toán (đơn giá bình quân cả kỳ)

Ví dụ: Một công ty HN có hàng hóa A tồn đầu tháng 200kg, đơn giá nhập kho thực tế 20,000đ/kg

Ngày 01: Nhập 500kg, giá nhập 21.000đ/kg

Ngày 05: Xuất sử dụng 340kg

Ngày 10: Nhập kho 300kg, giá nhập 20.500đ/kg

Ngày 14. Xuất sử dụng 500kg

a. Xác định giá vốn hàng bán theo đơn giá bình quân cả kỳ

Đơn giá bình quân cả kỳ= (200 x 20.000 + 500 x 21.000 + 300 x 20.500)/(200+500+300) = 20.650đ/kg

b. Xác định giá vốn hàng bán theo đơn giá bình quân liên hoàn:

Đơn giá bình quân ngày 5 = (200x20.000 + 500 x 21.000)/(200+ 500) = 20.714đ/kg

Khi đó còn tồn 360kg với đơn gia 20.714đ/kg

Đơn giá bình quân ngày 14 = (360 x 20.714 + 300.20.500) / (360+300) = 20.617đ/kg

3/ Phương pháp nhập trước, xuất trước (FIFO)

Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua trước hoặc sản xuất trước thì được tính trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ.

Hay nói cách dễ hiểu hơn khi tính giá vốn hàng bán trong phương pháp FIFO: Hàng hóa xuất ra lần lượt tính theo giá có đầu tiên trong kho với số lượng tương ứng, nếu chưa đủ thì lấy theo giá kế toán, theo thứ tự từ trước đến sau

Ví dụ: Dựa vào ví dụ trên của phương pháp thực tế đích danh để làm ví dụ tính giá vốn hàng bán xuất kho bằng phương pháp FIFO

Một công ty HN có hàng hóa A tồn đầu tháng 200kg, đơn giá nhập kho thực tế 20,000đ/kg

Ngày 01: Nhập 500kg, giá nhập 21.000đ/kg

Ngày 05: Xuất sử dụng 340kg

Ngày 10: Nhập kho 300kg, giá nhập 20.500đ/kg

Ngày 14. Xuất sử dụng 500kg

Hãy tính giá xuất kho 340kg ngày 05 theo phương pháp FIFO= 200x20.000+ 140x21.000= 7.000.000

Ngoài 3 phương pháp tính giá vốn hàng bán trên đối với doanh nghiệp thương mại còn có phương pháp xác định theo giá bán lẻ

Phương pháp xác định theo giá bán lẻ dùng cho: đơn vị kinh doanh hàng hóa bán lẻ theo hình thức siêu thị, hoặc kinh doanh những mặt hàng có nghiệp vụ nhập xuất thường xuyên, đơn giá của hàng hóa không lớn và kế toán hàng tổn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ, có thể xác định giá

Theo phương pháp này giá gốc của hàng tổn kho cuốì kỳ có thể được xác định bằng giá bán ước tính của hàng hóa đó trừ đi lợi nhuận biên theo tỷ lệ phần trăm hợp lý. Thông thường mỗi loại hàng hóa, mỗi bộ phận bán sẽ sử dụng một tỷ lệ phần trăm bình quân riêng. Sau khi tính được giá gôc hàng tổn kho cuổì kỳ, kế toán tính giá vôn của hàng xuất bán cả kỳ theo công thức:

Giá vốn hàng bán xuất trong kỳ = Trị giá hàng tồn kho đầu kỳ + Trị giá hàng nhập trong kỳ - Trị giá hàng tồn kho cuối kỳ

Mỗi phương pháp xác định giá trị hàng tồn kho và giá vốn hàng xuất bán đều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định. 

Mức độ chính xác và độ tin cậy của mỗi phương pháp phụ thuộc vào yêu cầu quản lý, trình độ, năng lực nghiệp vụ và trình độ trang bị công cụ tính toán, phương tiện xử lý thông tin của doanh nghiệp. Đồng thời cũng phụ thuộc vào yêu cầu quản lý hàng tồn kho về chủng loại, quy cách và sự biên động của vật tư, hàng hóa của doanh nghiệp. Doanh nghiệp sử dụng phương pháp nào cần nhất quán trong các kỳ kế toán, nếu có sự thay đổi phải có giải trình họp lý trong thuyết minh báo cáo tài chính.

Trên là các phương pháp tính giá vốn hàng bán phổ biến thường áp dụng cho công ty thương mại. Nếu bạn là chủ doanh nghiệp hay kế toán đang làm về lĩnh vực doanh nghiệp thương mại chưa lên được báo cáo tài chính và muốn học cách xử lý chi phí trong công ty thương mại mời tham khảo tại khóa: Học kế toán thương mại 

---

BÀI VIẾT LIÊN QUAN:

⇒ Cách xác định giá vốn hàng bán trong thương mại

⇒ Bản chất của hoạt động mua bán hàng hóa

⇒ Phương thức và hình thức thanh toán trong công ty thương mại

 

Các tin cũ hơn