Khái niệm chi phí là gì

Khái niệm chi phí là gì dưới góc độ kế toán quản trị và dưới góc độ kế toán tài chính

1 . Bản chất kinh tế của chi phí là gì

Chi phí là một trong những yếu tố trung tâm của công tác quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp . Chi phí được nhìn nhận theo nhiều góc độ khác nhau . Chi phí sản xuất có thể hiểu một cách trừu tượng là biểu hiện bằng tiền của những hao phí lao động sống và lao động vật hoá phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh được tính cho một thời kỳ nhất định ; hoặc chi phí là những phí tổn về nguồn lực , tài sản cụ thể và dịch vụ sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh .

Những nhận thức chi phí có thể khác nhau về quan điểm , hình thức thể hiện chi phí , tuy nhiên chúng đều có những điểm chung :

+ Chi phí là hao phí tài nguyên ( kể cả hữu hình và vô hình ) , vật chất . lao động ;

+ Những hao phí này phải gắn liền với mục đích sản xuất kinh doanh ;

+ Phải định lượng được bằng tiền và được xác định trong một khoảng thời gian nhất định .

Đây chính là bản chất kinh tế của chi phí trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Từ bản chất kinh tế này , ta có thể phân biệt được chi phí với chi tiêu , chi phí với vốn . Chi phí gắn liền với hoạt động sản xuất kinh doanh , được tài trợ từ vốn kinh doanh và được bù đắp từ thu nhập hoạt động sản xuất kinh doanh . Ngược lại , chỉ tiêu là sự giảm đi đơn thuần các loại vật tư tài sản , tiền vốn của doanh nghiệp bất kể nó được dùng cho mục đích nào . Tuy nhiên , chi phí và chi tiêu cũng có mối quan hệ nhất định . Chi tiêu là cơ sở phát sinh chi phí , không có chi tiêu thì không có chi phí . Chi phí và chi tiêu không những khác nhau về lượng mà còn khác nhau về thời gian , có những khoản chi tiêu kỳ này nhưng chưa được tính vào chi phí ( như mua nguyên vật liệu nhưng chưa sử dụng ) và cũng có những khoản tính vào chi phí kỳ này nhưng thực tế lại chưa chi tiêu ( như chi phí trích trước ) . Sự khác biệt giữa chi phí và chi tiêu trong các doanh nghiệp là do đặc điểm , tính chất vận động và phương thức chuyển dịch giá trị của từng loại tài sản vào quá trình sản xuất và yêu cầu kỹ thuật hạch toán chúng .

Chi phí cũng khác với vốn , vốn là biểu hiện bằng tiền những tài sản của doanh nghiệp nên bản thân chúng chưa tạo nên phí tổn .

2 . Khái niệm về chi phí dưới góc độ kế toán tài chính

Theo chuẩn mực kế toán Việt Nam - VAS 01 : Chuẩn mực chung , chị phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra , các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu , không bao gồm các khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu .

Trên góc độ của kế toán tài chính , chi phí được nhìn nhận như những khoản phí tổn thực tế phát sinh gắn liền với hoạt động sản xuất của doanh nghiệp , bao gồm các chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác để đạt được một loại sản phẩm , dịch vụ nhất định , mục đích cụ thể trong kinh doanh . Chi phí được định lượng và thể hiện dưới dạng một lượng tiền chi ra , khấu hao tài sản cố định , một khoản nợ dịch vụ , nợ thuế , cũng như những khoản phí tổn góp phần làm giảm vốn sở hữu của doanh nghiệp ( không bao gồm việc phân chia vốn hoặc hoàn trả vốn cho cổ đông ) ... Các chi phí này được kế toán ghi nhận trên cơ sở các chứng từ sổ sách kế toán hợp lệ chứng minh việc phát sinh của chúng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp .

3 . Khái niệm về chi phí dưới góc độ kế toán quản trị

Do mục đích của kế toán quản trị là cung cấp thông tin thích hợp , hữu ích , kịp thời cho việc ra quyết định của nhà quản trị nên ngoài việc nhận thức chi phí như trong kế toán tài chính , các nhà quản trị còn cần phải nhận thức chi phí theo góc độ nhận diện thông tin để phục vụ cho việc ra quyết định kinh doanh . Do đó , chi phí có thể là những phí tổn thực tế phát sinh trong hoạt động sản xuất kinh doanh được tổng hợp theo từng bộ phận , từng trung tâm chi phí cũng như xác định trị giá hàng tồn kho trong từng khâu của quá trình sản xuất và tiêu thụ . Chi phí có thể được tập hợp phân loại theo biến phí và định phí , từ đó có thể lập các phương trình dự toán chi phí các mức hoạt động khác nhau và phân tích mối quan hệ Chi phí - Sản lượng - Lợi nhuận nhằm phục vụ hữu ích cho việc ra quyết định kinh doanh các tình huống khác nhau . Chi phí cũng có thể là những phí tổn ước tính hoặc dự kiến trước để thực hiện một hoạt động sản xuất kinh doanh , một hợp đồng kinh tế . Chi phí có thể gồm cả những phí tổn mất đi do chọn lựa phương án này thay cho phương án khác ( Ví dụ chi phí cơ hội , thường không có đủ chứng từ pháp lý ) ... Như vậy , trong kế toán quản trị , khi nhận thức chi phí cần chú ý đến sự lựa chọn , so sánh theo mục đích sử dụng , ra quyết định kinh doanh hơn là chỉ chú trọng vào chúng từ đảm bảo tính pháp lý như trong kế toán tài chính .

Trong hoạt động sản xuất kinh doanh , chi phí luôn gắn liền với các sự kiện kinh tế mà ở đó các khoản thu nhập được sinh ra thường có nguồn gốc từ một khoản chi phí nhất định . Tối thiểu hóa chi phí luôn là mục tiêu ca phần lớn các dự án đầu tư , các kế hoạch sản xuất kinh doanh nhằm mang lại lợi nhuận cao hơn . Vì vậy , để phục vụ cho việc quản lý chi phí và ra các quyết định kinh doanh có hiệu quả cần nhận diện chi phí trên nhiều góc độ khác nhau . Mỗi cách phân loại chi phí sẽ cung cấp những thông tin cần thiết phù hợp với từng mục đích nhất định .

Bạn muốn tìm hiểu về chi phí là gì trong doanh nghiêp sản xuất tham khảo thêm tại: khóa học kế toán sản xuất